Agathi Dimitrouka
Abisinia Review le dedica el dossier de su edición No. 21 Oct-Nov-Dic. 2024 a la poeta, letrista y traductora griega Agathi Dimitrouka en celebración de su obra y su trayectoria.
…..Ofrecemos a continuación una selección de poemas de su libro Laureles de silencio, en edición bilingüe español-griego, publicado por Abisinia Editorial en Buenos Aires en 2023.
…..El lector encontrará al final las rutas para acceder a todo el contenido del dossier.
Para Isabel
Los ojos de Isabel se han vuelto blancos,
sus cataratas sólo ven la nieve.
Ella se irá; me quedaré de nuevo sola,
midiendo al mundo en faux quilates.
Presunta osadía, desanimada ira
y el derecho de quien puede y paga
púlpitos y tronos
en templos pálidos y en palacios opacos.
Tu atlético cuerpo fragmentado.
El perro de la vida que reúne
nuestros huesos en hermosos haces,
lo hurta poco a poco como un ladrón.
Ay, Isabel, antes de que la memoria se ponga en blanco,
haz de ti, y también de mí, una fiera.
ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΣΑΒΕΛΛΑ
Της Ισαβέλλας άσπρισαν τα μάτια
και καταρράχτες βλέπουν από χιόνι ‒
θα φύγει και θα μείνω πάλι μόνη,
τον κόσμο να μετρώ με faux καράτια:
Με δήθεν τόλμη μ’ άψυχα γινάτια,
με δίκιο εκείνου που ’χει και πληρώνει
για να στηρίζοντ’ άμβωνες και θρόνοι
μες σε χλωμούς ναούς κι ωχρά παλάτια.
Το γυμνασμένο σώμα της κομμάτια
το παίρνει λίγο λίγο σαν κλεφτρόνι
ο σκύλος της ζωής που συγκεντρώνει
τα κόκαλά μας σ’ όμορφα δεμάτια.
Αχ, Ισαβέλλα, πριν ασπρίσει η μνήμη
γίνε και κάνε με κι εμένα αγρίμι.
Para Blue Prince
Con el blanco y el negro de tu cuerpo
el rojo se combina, el rojo púrpura,
pero el mísero pincel de nuestros tiempos
ha encontrado baratísima la sangre ‒ ¡guárdate!
Llagas como besos de tu ángel,
mordidas de tu cínico destino;
te han dado vejez por tu adolescencia
y carbón a cambio de la vida ‒ ¡guárdate!
No digas que vas a saborear tus cielos
como un mártir salvador de perros;
igual que víctima de inundaciones precristianas
te vas a estremecer, te vas a entristecer ‒ ¡guárdate!
Guárdate de las cabezas llenas
de azules principados discrepantes.
ΓΙΑ ΤΟΝ BLUE PRINCE
Με τ’ άσπρο και το μαύρο του κορμιού σου
το κόκκινο ταιριάζει της πορφύρας,
μα των καιρών ο πενιχρός χρωστήρας
βρήκε το αίμα πάμφθηνο ‒ το νου σου!
Σημάδια σαν φιλιά του άγγελού σου,
δαγκώματα της κυνικής σου μοίρας,
την εφηβεία αντάλλαξαν με γήρας
και τη ζωή με κάρβουνο ‒ το νου σου!
Μην πεις πως θα γευτείς τους ουρανούς σου
ως μάρτυρας κυνών και ως σωτήρας,
σαν θύμα προχριστιανικής πλημμύρας
θα τρέμεις και θα θλίβεσαι ‒ το νου σου!
Το νου σου στα μυαλά που ’ναι γεμάτα
παράταιρα γαλάζια πριγκιπάτα.
Para los cachorros
Mi vecino ruge y gruñe
como hiena, como tigre o león;
no es tan bravo de verdad
pero así suele roncar cuando duerme.
«Adónde váis, cachorros míos, pequeñitos?»
«Nos persiguen tus gaviotas de madera».
«Hacedme el favor de estar tranquilos
y yo os daré carne de caza en lata».
El perro también en su vejez se acuerda,
como la tierra del grano prematuro,
del primer trozo de pan que le ha dado
la mano de quien no tiene miedo.
No os tengo miedo, cachorritos inocentes ‒
no entraremos en los mismos barcos.
ΓΙΑ ΤΑ ΚΟΥΤΑΒΙΑ
Μουγκρίζει ο γείτονάς μου και βρυχάται
σαν ύαινα, σαν τίγρης, σαν λιοντάρι.
Δεν είν’ στ’ αλήθεια τόσο παλικάρι
μα έτσι ροχαλίζει όταν κοιμάται.
«Κουτάβια μου μικρά εσείς πού πάτε;»
«Μας κυνηγούν οι ξύλινοί σου γλάροι».
«Για ησυχάστε, κάντε μου τη χάρη,
κονσέρβα με κυνήγι έχω να φάτε».
Ο σκύλος κι αν γεράσει θα θυμάται,
όπως η γη το πρώιμο σιτάρι,
το πρώτο του ψωμί που θα ’χει πάρει
από το χέρι αυτού που δε φοβάται.
Δε σας φοβάμαι αθώα κουταβάκια ‒
στα ίδια δε θα μπούμε καραβάκια.
Para Dick
Rubio su color como el oro
y como la miel cristalizada;
añoro, pues ya no respiro,
el aliento infantil que se ha gastado.
Los primeros lugares pronto fueron tumbas
tanto para mí como para él,
obligado a sentir el paso ajeno
y olfatear azufre de enemigo.
Delgado, rápido, esbelto como un ciervo
lograba encontrar el bosque virgen
de su sueño, pero yo lo devolvía
atado a su destino ‒ ¡basta!
Ni el corazón del perro es semejante
a los rescoldos de nuestros amores.
ΓΙΑ ΤΟΝ ΝΤΙΚ
Το χρώμα του ξανθό σαν το χρυσάφι
και σαν το μέλι το ζαχαρωμένο.
Αναπολώ, αφού δεν ανασαίνω,
την παιδική πνοή που πήγε στράφι.
Οι πρώτοι τόποι γίναν πρώτοι τάφοι
για μένα και για τον αναγκασμένο
το βήμα ν’ αφουγκράζεται το ξένο
και του εχθρού να οσμίζεται το θειάφι.
Λεπτός, γοργός και σβέλτος σαν ελάφι,
του ονείρου του το δάσος το παρθένο
κατάφερνε να βρει κι εγώ δεμένο
στη μοίρα του τον γύρναγα ‒ νισάφι!
Ούτ’ η καρδιά του σκύλου δεν είν’ ίδια
με των ερώτων μας τ’ αποκαΐδια.
Para el perro del parque infantil
………………..a mi amiga chipriota María Angelidou
El perro del ciclista etéreo
parece etéreo también;
el animal vigila los rayos de atrás,
mientras el humano cumple su papel de acróbata.
En las ciudades que antaño fueron Estados
y como Estados las desean todos los Delfines,
quiero entrar vestida de Arlequín
seguida por perros y por gatos.
Destino sincronizado, haz algo
para que abra paso y sepa de qué
ángel el lirio blanco ha echado
tanta sal en nuestras almas infantiles.
Venid, amigos, haced fila:
la vida es una commedia dell’arte!
ΓΙΑ ΤΟΝ ΣΚΥΛΟ ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΙΚΗ ΧΑΡΑ
……….……….Στην Κυπρία φίλη Μαρία Αγγελίδου
Ο σκύλος του αιθέριου ποδηλάτη
το ίδιο αιθέριος φαίνεται κι εκείνος,
των πίσω ακτίνων ακτωρός το «κτήνος»
κι ο άνθρωπος σε ρόλο ακροβάτη.
Στις πόλεις που παλιά υπήρξαν κράτη
κι ως κράτη τις ποθεί κάθε δελφίνος
θέλω να μπω ντυμένη Αρλεκίνος
και να μ’ ακολουθάν σκυλιά και γάτοι.
Συγχρονισμένη μοίρα κάνε κάτι
ν’ ανοίξω βήμα και να μάθω τίνος
αγγέλου έσπειρε ο άσπρος κρίνος
στις παιδικές ψυχές μας τόσο αλάτι.
Ελάτε φίλοι, τη σειρά σας πάρτε:
Είν’ η ζωή Comedia dell’ arte!
Agathi Dimitrouka (n. 1958), albacea del poeta Nikos Gatsos, es autora griega de cuatro libros de poesía, ocho de literatura infantil, su biografía y de más de cien letras de canciones colaborando con compositores de la talla de Manos Hadjidakis, Mikis Theodorakis, Charles Lloyd y Zulfú Livaneli y con cantantes de la magnitud de Nana Mouskouri y María Farantouri. Su libro SI, un poema ilustrado por el catalán Tàssies, ha ganado los premios Bookill de poesía ilustrada (Serbia, 2018), O anagnostis del libro infantil ilustrado (Grecia, 2018), la distinción White Raven (Alemania, 2019) y el Premio Nacional del libro infantil ilustrado (Grecia, 2019). Ha traducido del inglés diez libros infantiles y un volumen de cuentos de Andersen y, del español, casi cincuenta libros, entre ellos obras de Cervantes, Federico García Lorca, Pablo Neruda, y recientemente de Armando Romero y Jorge Boccanera. Está preparando una voluminosa antología bajo el título Bolívar, eres bello como un griego (famoso verso del poeta surrealista griego Nikos Engonopoulos), en la que participan poetas de América Latina y El Caribe con poemas y textos de temática o referencias helénicas. Foto autor: Panos Giannakopoulos / periódico “O fileleftheros”, Chipre.
La composición que ilustra este paisaje de Abisinia fue realizada a partir de una obra del poeta, ensayista, cronista y artista plástico venezolano Leonardo Gustavo Ruiz ©